در عصر کنونی، با پیشرفت‌های چشمگیر در صنعت طیور و به ویژه با پرورش سویه‌های پیشرفته گوشتی و تخم‌گذار دارای کارایی بالا، چالش‌هایی در زمینه تأمین خوراک مناسب برای رفع نیازهای غذایی این گونه‌های اصلاح‌شده به وجود آمده است. بیش از همه، تأمین میزان کافی انرژی مورد نیاز برای رشد این گونه‌های پیشرفته، اهمیت ویژه‌ای دارد و نیاز به توجه دقیق به ترکیب انرژی در خوراک‌ها را نشان می‌دهد.
برای مثال، توصیه می‌شود که خوراک دوره استارتر طیور گوشتی باید حاوی 2850 تا 2900 کیلوکالری انرژی در هر کیلوگرم باشد، دوره میانی 2950 کیلوکالری و دوره پایانی یا فینیشر باید 3050 تا 3100 کیلوکالری انرژی در هر کیلوگرم خوراک داشته باشد. این مقادیر نشان‌دهنده نیاز بالای انرژی در گله‌های طیور صنعتی مدرن است.
در این زمینه، استفاده از منابع انرژی باکیفیت و تخصصی مانند روغن‌های ویژه طیور (روغن‌های طیوری) ضروری به نظر می‌رسد. این روغن‌ها که می‌توانند به صورت جامد یا مایع باشند، از ترکیباتی مانند منوگلیسریدها، دی‌گلیسریدها و تری‌گلیسریدها تشکیل شده‌اند. روغن‌های طیوری باید دارای خصوصیات و استانداردهای کیفی خاصی باشند و به شیوه‌ای اصولی در جیره‌های طیور افزوده شوند تا از حداکثر بهره‌برداری انرژی و خصوصیات تغذیه‌ای آن‌ها اطمینان حاصل شود.
روغن‌های گیاهی مانند روغن سویا، کلزا و آفتابگردان، به دلیل داشتن اسیدهای چرب ضروری و ویتامین‌های محلول در چربی، گزینه‌های رایجی در صنعت طیور هستند. کیفیت بالای روغن و روش‌های بهینه روغن‌کشی، فراوری و بسته‌بندی، اهمیت زیادی در تأمین انرژی مورد نیاز جیره‌ها دارند و می‌توانند به تأمین تغذیه ای مطلوب و سلامتی بهینه طیور کمک کنند.
در صنعت خوراک طیور ایران، استفاده از انواع روغن‌ها به عنوان یک جزء کلیدی در فرمولاسیون خوراک مطرح است. این روغن‌ها، که به عنوان روغن‌های طیوری نیز شناخته می‌شوند، شامل دو دسته اصلی می‌شوند: روغن‌های گیاهی و روغن‌های حیوانی. هر کدام از این روغن‌ها ویژگی‌ها و کاربردهای منحصر به فرد خود را دارند که در ادامه توضیح داده می‌شود.
**روغن‌های گیاهی:** این دسته از روغن‌ها که از منابعی مانند سویا، کلزا و آفتابگردان به دست می‌آیند، به دو صورت خام و فراوری‌شده مورد استفاده قرار می‌گیرند. این روغن‌ها علاوه بر تأمین انرژی، به دلیل داشتن ویژگی‌های کیفی مانند رنگ و بو، اهمیت زیادی در کیفیت نهایی خوراک دارند.
**روغن ماهی:** مزیت این روغن به دلیل داشتن مقادیر بالای اسیدهای چرب اُمگا-3 است که به ویژه برای بهبود کیفیت باروری و جوجه‌درآوری مفید است. با این حال، مقاومت کمتر آن در برابر آسیب‌های اکسیداتیو می‌تواند چالشی باشد و نیاز به مدیریت دقیق در فراوری، بسته‌بندی و استفاده از آن دارد.
**روغن یا پیه کشتارگاهی:** این منبع چربی حیوانی که از چربی‌های باقیمانده در فرآیند کشتارگاهی به دست می‌آید، به دلیل کیفیت پایین‌تر، به عنوان گزینه‌ای اقتصادی در صورت کمبود یا گرانی روغن‌های گیاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
**منابع متفرقه:** روغن‌های حاصل از پسماندهای صنایع غذایی و فست‌فودها به دلیل مشکلات کیفی و بهداشتی، در صنعت طیور صنعتی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند و تنها در شرایط خاص و با انجام فرآیندهای اصلاحی و تصفیه می‌توانند به عنوان گزینه‌ای در نظر گرفته شوند. توجه به کیفیت، ویژگی‌ها و نحوه استفاده از این روغن‌ها در تولید خوراک طیور اهمیت زیادی دارد و می‌تواند تأثیر چشمگیری بر بهره‌وری و سلامت طیور داشته باشد.
استفاده از روغن‌ها در فرمولاسیون خوراک طیور اهمیت ویژه‌ای دارد و لازم است که با رعایت استانداردهای دقیق و کیفیت بالا صورت گیرد. موارد کلیدی که باید هنگام انتخاب روغن‌های مناسب برای خوراک طیور در نظر گرفته شود، عبارتند از:
**رعایت استانداردهای الزامی:** این استانداردها توسط نهادهای معتبر نظارتی مانند سازمان دامپزشکی کشور تدوین می‌شوند و باید به دقت رعایت گردند.
**کیفیت ظاهری و بوی روغن:** روغن‌های استفاده شده باید دارای رنگ و بوی طبیعی و مطبوع، یکنواختی و عدم وجود مواد زائد و آلودگی باشند.
**ترکیب مناسب اسیدهای چرب:** نسبت اسیدهای چرب اشباع به غیراشباع باید به گونه‌ای باشد که جذب موثری را فراهم کند.
**محدودیت اسیدهای چرب آزاد:** اسیدهای چرب آزاد نباید بیش از 20 درصد باشند تا از کمبود گلیسرول و مشکلات متابولیکی جلوگیری شود.
**عدد پراکسید پایین:** شاخص پراکسیداسیون باید زیر عدد 10 و ترجیحاً زیر 6 باشد تا از کیفیت بالای روغن اطمینان حاصل شود.
**استفاده از آنتی اکسیدان‌ها:** روغن‌های حاوی آنتی اکسیدان‌های افزوده برای جلوگیری از فساد در طولانی مدت توصیه می‌شوند.
با توجه به این موارد حیاتی، استفاده از تجربیات و تخصص دپارتمان های تخصصی در این حوزه مانند araznovin.ir می‌توانند به عنوان منابع مفیدی برای تأمین روغن‌های باکیفیت، دریافت مشاوره‌های تخصصی و استفاده از محتوای آموزشی به فعالان این صنعت باشد. این امکانات به فعالان این حوزه این فرصت را می‌دهد که از دانش و اطلاعات به‌روز در زمینه تغذیه طیور و جیره غذایی مناسب برای پرورش طیور بهره‌مند شوند و کیفیت تغذیه در گله‌های خود را بهبود ببخشند.