چالش های تولیدکنندگان دان آماده طیور
صنعت طیور در ایران، با توجه به گسترش چشمگیر و رشد قابل توجه خود در سال‌های اخیر، نقش برجسته‌ای در تولیدات جهانی این صنعت ایفا می‌کند. ایران به عنوان دوازدهمین تولیدکننده جهانی گوشت مرغ و چهاردهمین تولیدکننده تخم مرغ در جهان شناخته می‌شود. این رشد نشان‌دهنده پتانسیل و اهمیت فزاینده صنعت طیور در اقتصاد کشاورزی ایران است.
در زمینه تولید خوراک آماده دام و طیور نیز، ایران دارای تعداد قابل توجهی کارخانجات تولیدی است. این کارخانجات با به‌روزرسانی دستگاه‌ها و ماشین‌آلات خود، تلاش می‌کنند تا استانداردهای لازم را برآورده سازند.
با این حال، مسیر بین‌المللی شدن برای این واحدها دشوار است، و تنها تعداد کمی از آنها قراردادهای تولید تحت لیسانس با شرکای خارجی دارند یا در حال انعقاد هستند.
علاوه بر این، برخی از چالش‌های موجود در این صنعت شامل محدودیت‌ها در زمینه‌های تحقیقاتی و پژوهشی، نبود تجهیزات کافی در آزمایشگاه‌های مرتبط با کارخانجات خوراک دام، و همچنین محدودیت‌های مرتبط با صادرات محصولات است.
با توجه به این داده‌ها، اهمیت صنعت طیور در ایران و نقش آن در تأمین پروتئین مورد نیاز جامعه، به ویژه در زمینه تولید گوشت مرغ و تخم مرغ، برجسته است. این صنعت با مواجهه با چالش‌هایی نظیر کنترل کیفیت و مدیریت بیماری‌ها در واحدهای طیور، نیازمند توجه و حمایت بیشتری از سوی دولت و سازمان‌های مرتبط است تا بتواند به رشد و توسعه پایدار خود ادامه دهد و در عرصه جهانی رقابت‌پذیر باشد.
در ادامه بصورت اختصاصی به چالش های پیش رو در کارخانجات تولید دان آماده مرغ و طیور می پردازیم:
کارخانجات خوراک آماده طیور علی الرغم ماهیت آنها، در حال حاضر به عنوان زیرمجموعه بخش کشاورزی محسوب نمی شوند و سهم بیمه ۳۰ درصدی و هزینه های بالای حامل های انرژی را می پردازند. و این در حالی است که در تصمیم گیری های مهم این بخش درصد مشارکت بسیار ناچیزی دارند.
همچنین صندوق بیمه محصولات کشاورزی هم محصولات را بیمه نمی کند و تشکل های مربوطه با موازی کاری در سازمان تعاون روستایی و وزارت تعاون مواجه هستند. که همین امر، واحدها را با چالش‌های جدی و حتی تعطیلی بسیاری از آنها روبرو کرده است.
بنابراین از اصلی‌ترین مسائل و چالش های صنعت طیور در بخش تولید دان اماده می توان به مواردی اشاره نمود از جمله:
موضوع تامین نقدینگی، اشباع بودن واحدهای تولیدی خوراک آماده مرغ و طیور، مشکل در تأمین به موقع خوراک مورد نیاز که بخش اعظمی از آن از طریق واردات تأمین می‌شود، (حدود ۸۰ درصد خوراک دام و طیور کشور از محل واردات تامین می‌شود که این خود با چالش‌های گوناگونی مانند نوسانات بازار و قیمت‌ها همراه است).
به علاوه، مشکلاتی نظیر بالا بودن قیمت تمام شده تولید، ورود دولت در قیمت گذاری محصولات پروتئینی و عدم برخورداری از مزایای معافیت‌های مالیاتی و بیمه کشاورزی، مشکلات در توزیع و مدیریت نهاده‌ها پس از واردات، و تاخیر در تخصیص سویا از سامانه‌های دولتی، همچنین، کیفیت پایین نهاده‌های وارداتی و تاخیرهای طولانی در انبارهای بندری که منجر به فساد و کاهش کیفیت نهاده‌ها می‌شود.
علاوه بر این، استفاده نامناسب از بقایای کشاورزی در تغذیه دام و غفلت تولید کنندگان از تعاملات بین‌المللی نیز از دیگر چالش‌هایی است که صنعت طیور در زیربخش تولید دان آماده مرغ و طیور با آن روبرو است. همچنین، در برخی مواقع، بورس کالا می‌تواند به سازماندهی بازار کمک کند، اما عرضه این محصولات در بورس کالا بسیار ناچیز بوده و واردات نیز تحت نظارت دقیقی قرار ندارد.
با توجه به اهمیت صنعت خوراک دام در صنعت پرورش دام و طیور، لازم است که مسئولین و نهادهای مرتبط برای حل این چالش‌ها و بهبود وضعیت این صنعت اقدامات مؤثری انجام دهند.
چند راهکار پیشنهادی عبارتند از:
- تخصیص فوری منابع مالی: پیشنهاد می‌شود منابع مالی لازم از محل منابع صندوق توسعه ملی به صورت تسهیلات کم بهره و قابل دسترس برای پوشش بخشی از زیان‌های ناشی از بحران کرونا و دیگر مسائل به تولیدکنندگان اختصاص یابد.
- جمع‌آوری مازاد تولیدات: ترتیبی اتخاذ گردد تا سازمان‌ها و دوایر دولتی مسئول نسبت به جمع‌آوری مازاد تولیدات محصولات پروتئینی اقدام نمایند و به این ترتیب از کاهش شدید قیمت‌ها جلوگیری کنند.
- تهاتر محصولات تولیدی با نهاده‌های دامی: تمهیداتی اتخاذ شود تا تولیدکنندگان بتوانند از طریق تهاتر محصول تولیدی خود با نهاده‌های مورد نیاز (مانند ذرت، جو و کنجاله) امکان تداوم تولید محصولات مورد نیاز را فراهم آورند.
- تسهیل در ترخیص کالاهای مرتبط با تولید دان طیور از گمرک.
این پیشنهادات به منظور حمایت از تولیدکنندگان و تسهیل در فرآیند تولید و توزیع دان مرغ و طیور ارائه شده‌اند و می‌توانند در بهبود وضعیت صنعت دام و طیور کشور موثر باشند.
