مدیریت پیش از کشتار در صنعت طیور

زنجیره تامین در صنعت طیور، مجموعه‌ای از فعالیت‌ها، افراد، سازمان‌ها، اطلاعات و منابع است که در تولید، پرورش، فرآوری و توزیع طیور دخیل هستند. یکی از مهمترین این فعالیت ها، فرایند کشتار و لزوم توجه به اصول مدیریتی و ملزومات پیش از کشتار است.

در ادامه، به برخی از مطالب و نکات قابل توجه مدیریت پیش از کشتار مرغ می پردازیم که برگرفته از مصاحبه انجام شده در تاریخ 8 شهریور ماه 1402 با مهندس شهاب خنجری مدیرعامل شرکت آرازنوین تجارت، بعنوان یکی از بزرگترین زنجیره های تولید و تامین مرغ در استان گلستان می باشد.

به گفته شهاب خنجری رابطه مستقیم بین فرآیند پیش از کشتار و محصول نهایی با کیفیت در صنعت طیور وجود دارد. لذا نکاتی بس حائز اهمیت در خصوص مدیریت پیش از کشتار مرغ گوشتی وجود دارد که باید جدی گرفته شوند.

لطفا در خصوص مدیریت اصولی پیش از کشتار کمی بیشتر توضیح دهید.

مدیریت اصولی پیش از کشتار مرغ: راهکارها و تاثیرات بر کیفیت و ایمنی

مدیریت پیش از کشتار مرغ گوشتی یکی از مهم‌ترین بخش‌های تولید مرغ است که تاثیر مستقیم بر کیفیت و ایمنی محصول نهایی دارد.

عوامل متعددی در فرآیند پیش از کشتار مرغ تاثیر می گذارند و راهکارهایی برای مدیریت اصولی این فرآیند وجود دارد. بهنوان مثال می توان به قطع خوراک حیوان، راهکارها و تاثیرات بر کیفیت و ایمنی و غیره اشاره نمود.

مهندس خنجری، در ادامه موارد مطرح شده در موردمدیریت پیش از کشتار در صنعت طیور را با توضیحات بیشتر تشریح نمودند.

قطع خوراک مرغ

یکی از مهم‌ترین مراحل مدیریت پیش از کشتار، قطع خوراک مرغ است. فاصله زمانی قطع خوراک و کشتار بطور طبیعی باید 8 الی 12 ساعت باشد. قطع کوتاه مدت یا بلند مدت خوراک می‌تواند تاثیرات منفی بر حیوان و نکات بهداشتی و پرکنی داشته باشد.

قطع بلند مدت باعث کم آبی بدن شده و اندام هایی که دچار کم آبی و خشکی شده اند در هنگام تخلیه اندرونه با علائمی مشهود هستند که به آنها اشاره می کنیم.

علائم قطع نامطلوب غذا

علائم قطع نامطلوب غذا در کشتارگاه شامل بزرگ شدن چینه دان، پر بودن روده‌ها و کم آبی بدن می‌شود. این عوامل می‌توانند به کاهش کیفیت و ایمنی محصولات نهایی منجر شوند.

روده ها:

اگر ذرات ریز قرمز رنگ در مدفوع و یا کف کشتارگاه ببینیم به دلیل تخلیه محتویات روده می باشد. اگر در این حالت به تخلیه اندرونه و امعاء و احشاء بپردازیم مشاهده خواهیم کرد که روده ها حالت شکننده دارند و مقاومت کمی از خود نشان می دهند.

علت این پدیده خشکی و کم آبی می باشد که به دلیل کاهش انعطاف پذیری روده ها و پارگی آنها سطح و کف سالن به مدفوع پرنده آلوده خواهد شد.

کیسه زرده:

کیسه زرده طی قطع بلند مدت غذا به بزرگترین اندازه ممکن می رسد. بافت آن بسیار حالت شکننده خواهد داشت و به سادگی پاره می شود. به محض پارگی صفرا از آن خارج شده و درون و خارج محوطه شکمی پرنده را آلوده می کند. اگر به سرعت این محوطه را نشوییم، صفرا باعث تغییر رنگ آن خواهد شد.

کبد:

این اندام محل ذخیره انرژی در بدن پرنده است. این اندام حاوی چربی و گلیکوژن است. زمانی که این ذخیره به پایان می رسد کبد به داخل فرو رفته و به رنگ قرمز تیره درمی آید. به علاوه کمی حالت تلخی به خود می گیرد و علت نیز حرکات ؟؟؟؟ معکوس آن است.

سنگدان:

به دلیل فرآیند کم آبی حالت چسبندگی کوتیکول معده افزایش می یابد. به علاوه برای برداشتن این لایه باید فشار بیشتری بر غلطک های جدا کننده اعمال کنیم.

نتیجه این فرآیند از دست رفتن حدود 20 درصد از محتوای عضلانی (گوشت) سنگدان می شود که طبیعتاً باعث ضرر تولید خواهدشد. گرمای بیش از حد باعث بروز مشکلات در عضله سینه پرنده شده و همچنین چربی زیر پوستی را نیز خراب می کند.

چینه دان:

کم آبی باعث می شود چینه دان محکم به دیواره حفره شکمی بچسبد. بدیهی است در این حالت انرژی بیشتری برای جدا کردن آن لازم است که با عث از دست رفتن زمان بیشتری خواهد شد.

تأثیرات بر کیفیت و ایمنی

عدم رعایت مدیریت اصولی در فرآیند پیش از کشتار می‌تواند به مشکلات متعددی منجر شود، از جمله عدم یکنواختی رنگ پوست، پرکنی ناقص، و آلودگی باکتریایی. این موارد می‌توانند به کاهش بازده تولید و زیان‌های مالی منجر شوند.

اگر مدت زمان قطع غذا خیلی کوتاه باشد مشکلات خاصی پیش خواهد آمد. از جمله متغییر بودن میانگین وزن زنده پرنده که قطعاً به وزن لاشه نیز تأثیر گذاشته و باعث ناهمگونی در وزن لاشه ها خواهد شد.

به علاوه طبیعی است که به دلیل کوتاه بودن فاصله قطع غذا تا کشتار سیستم بدن پرنده فرصت کافی جهت تبدیل آخرین غذا به عضلات را نخواهد داشت و این به معنی اتلاف منابع است به علاوه کوتاه بودن فاصله قطع غذا موجب آلودگی سطح کشتارگاه به مدفوع پرنده خواهد شد که این حالت در هنگام تخلیه محوطه شکمی رخ می دهد.

اگر فاصله قطع غذا تا کشتار بیش از حد طولانی باشد، باعث بروز مشکلاتی در ظاهر لاشه ها خواهد شد. از جمله بروی لکه های سبز رنگ در سطح لاشه ها و همچنین به دلیل بالا بودن خطر آلودگی باکتریایی ایمنی پایین خواهد آمد. همچنین به دلیل خالی بودن سنگدان و کبد مجدداً زیان مالی خواهید داشت.

برای جلوگیری از تجمع خون در گردن و بال ها باید زمان بین چنگک گذاری و ورود به حمام آب بین 20 تا 30 ثانیه تنظیم شود. چنانچه موارد فوق الذکر رعایت نشود نتیجه ای خواهد داشت که در زیر به آنها اشاره می کنیم.

•  خونگیری ناقص و مرگ فوری به دلیل جریان بیش از حد برق.
• زمان خونگیری ناقص به دلیل اینکه برخی مرغ ها به صورت مرده به محوطه گرم می رسند.
• استخوانهای جناغ سینه شکننده شده و به راحتی خواهند شکست.
•  خون مردگی در عضله سینه.
• پرنده ها حالت سکون نداشته و انقباض عضلانی خواهند داشت و به همین دلیل عملیات پرکنی با مشکل مواجه خواهد شد.
• خونمردگی در ساق و را ن پرنده و همچنین پارگی و رگهای بزرگ مشاهده می شود.

گرما دهی جهت پرکنی:

هدف از گرمادهی آماده سازی پرنده جهت کندن پر می باشد. اینکار از طریق به هم ریختن ساختمان پروتئین ها صورت می گیرد.

نکات مهم:

• مدت زمان انتقال و د مای آب تعیین کننده رنگ پوست لاشه ها خواهد بود که می تواند زرد یا سفید باشد.
•  لرزش آب و غوطه ور سازی پرنده هر دو تعیین کننده میزان باز شدن فولیکولها و شل شدن پرها می باشد.

باز بودن یا بسته بودن دریچه گرمادهی:

بسته بودن باعث 20 الی 30 درصد صرفه جویی در هزینه انرژی خوهد شد. به علاوه سوخت کمتری مصرف خواهد شد و دمای آب 1 الی 2 درجه پایین تر از حالتی خواهد بود که دریچه باز باشد.

زمانی که پرنده ها را در حمام گرم قرار می دهید دمای آب باید چند درجه بالا برود تا به دنبال آن پر کنی بطور صحیح انجام شود.

بخصوص در مورد پرهای بال و گردن که محکم تر هستند این مسأله خیلی مهم است.

•  لرزش و ارتعاش آب زمان عبور لاشه ها در حمام: اگر به اندازه کافی و یکسان نباشد آب نمی تواند بطور کامل به نواحی بین پرها در تمام نقاط بدن نفوذ کند.
• عدم تنظیم و تطبیق شرایط مورد نیاز با نیازها باعث بزرگی و ریه در ناحیه بال شده است.

شرایط بهداشتی پیش از کشتار

رعایت شرایط بهداشتی در فرآیند پیش از کشتار اهمیت زیادی دارد. پرنده‌ها باید در شرایط بهداشتی مناسب وارد حمام آب گرم شوند تا از آلودگی باکتریایی جلوگیری شود.

راهکارهای مدیریت اصولی پیش از کشتار

برای اجرای یک فرآیند پیش از کشتار موفق، تدابیر مختلفی باید اتخاذ شود. این تدابیر شامل تنظیم زمان بین چنگک گذاری و ورود به حمام آب، تنظیم شرایط محیطی مانند دما و رطوبت، و رعایت استانداردهای بهداشتی است.

نتیجه‌گیری

مدیریت اصولی پیش از کشتار مرغ تاثیر مستقیم بر کیفیت و ایمنی محصول نهایی دارد. رعایت راهکارها و استانداردهای مدیریتی می‌تواند به بهبود کیفیت و افزایش بازده تولید منجر شود.